Новы час — новыя выклікі

Не пытайцеся, каму патрэбны вы; думайце, хто патрэбен вам

Форум выпускнікоў 2018 года стыпендыяльнай праграмы Еўрапейскага саюза для маладых беларусаў сабраў у Мінску больш за 70 бакалаўраў і магістраў. Згаданая праграма нацэлена на вяртанне моладзі ў Беларусь пасля заканчэння навучання дзеля стварэння лепшай будучыні сваёй краіны.

Пачынаючы з 2011 года Еўрапейскі саюз выдзеліў стыпендыі 300 маладым беларусам для навучання ў 250 акрэдытаваных універсітэтах краін ЕС у такіх галінах, як эканоміка, права, ахова здароўя, прыродазнаўчыя, інжынерныя, сацыяльныя навукі і прадпрымальніцтва.

Вітаючы выпускнікоў, кіраўнік Прадстаўніцтва Еўрапейскага саюза ў Беларусі пасол Андрэа Віктарын падкрэсліла: “Еўрапейскі саюз падтрымлівае праграмы мабільнасці, у тым ліку стыпендыяльныя, для таго, каб беларусы, паехаўшы ў іншыя краіны, змаглі больш даведацца пра сябе і сваю краіну”.

“Каму я патрэбен у гэтым свеце?”

У рамках форуму арганізатары зладзілі вельмі цікавую дыскусію наконт таго, якія кампетэнцыі неабходны будучым спецыялістам для паспяховай самарэалізацыі. Хэдлайнерамі размовы сталі старшыня праўлення “Белгаз­прамбанка” мецэнат Віктар Бабарыка і прафесар Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта культуры і мастацтваў пісьменніца Юлія Чарняўская.

“Вам надзвычай пашанцавала, — звярнуўся да выпускнікоў Віктар Бабарыка, — бо вы знахо­дзіцеся ў сітуацыі цывілізацыйнага зруху. Зруху ад грамадства, пабудаванага на экспертных ведах і адзінай свабодзе — свабодзе руху капіталаў (дзе можна было зарабіць, туды ўсё і ішло), да грамадст­ва, у якім з’явіліся дзве новыя ступені свабоды — мабільнасць персаналу і мабіль­насць тэхналогій. Яшчэ сто гадоў назад, каб пераехаць у Амерыку “за салодкім жыццём”, трэба было пераадолець вельмі доўгі і небяспечны шлях. А сёння чалавек можа вельмі лёгка і танна пера­мяшчацца па ўсёй планеце”.

Ілюструючы мабільнасць тэхналогій, Віктар Бабарыка ўзгадаў легенду пра тое, як быў адкрыты алюміній. Быццам да імператара Тыберыя прыйшоў вынаходнік, паказаў гэты метал — лёгкі, прыгожы, даволі гнуткі, трывалы — і папрасіў некаторую суму, якую Тыберый палічыў занадта высокай. Не доўга думаючы, Тыберый расправіўся з вынаходнікам, і прайшло амаль 1800 гадоў, каб алюміній быў вынайдзены паўторна.

“Сёння сітуацыя кардынальна змянілася, — сказаў Віктар Дзмітрыевіч. — Некалькі гадоў назад былі адкрыты гравітацыйныя хвалі — і пра гэта адразу даведаліся мільярды людзей, якія пачалі думаць, што рабіць з новым адкрыццём. Такім чынам, мабільнасць тэхналогій дае адваротную гісторыю: цяпер няважна, хто прыдумаў, важна, хто прынёс прадукт на рынак. Тime to market — ключавая ўласцівасць новага часу”.

Такім чынам, ёсць тры мабільнасці — капіталу, персаналу і тэхналогій, і гэта велізарны выклік традыцыйнай сістэме, дзяржаве і грамадству. А што ж патрабуецца ад чалавека ў новым свеце?

“Кіньце шукаць адказ на пытанне “Каму я патрэбен?”, — заявіў Віктар Бабарыка. — Валодаючы правільнымі кампетэнцыямі ва ўмовах трох мабільнасцей, вы павінны ставіць пытанне інакш: “А хто патрэбен мне?”. Раней як было? — “Ты спачатку прафесію атрымай, а потым на балалайцы іграй”. Зараз, калі ты іграеш на балалайцы добра, то цябе слухаюць не толькі твае суседзі па кватэры, не толькі раён. Ты можаш выкласці запіс свайго канцэрта ў сетку — доступ да яго атрымаюць мільярды людзей. І частка з іх, магчыма, за гэта заплаціць. Як работадаўца я ніколі не казаў гэта сваім супрацоўнікам, а вам скажу. Раней было вялікае шчасце для супрацоўніка, калі я прапаноўваў яму падпісаць кантракт на 3—5 гадоў. Той думаў: “О, значыць я каштоўны супра­цоўнік для банка!”. Цяпер, калі чалавек пагаджаецца падпісаць кантракт на 5 гадоў, я задумваюся: што не так? Супрацоўнік павінен быць абсалютна ўпэўнены, што я як работадаўца найлепшым чынам буду адпавядаць яго інтарэсам і развіваць яго кампетэнцыі. Такім чынам, работадаўца і супра­цоўнік мяняюцца месцамі — але гэта пры ўмове, што апошні валодае ўніверсальнымі кампетэнцыямі, якія могуць быць прыменены дзе заўгодна”.

Што такое поспех?

“У нашым разуменні поспех заў­сёды залежаў ад знешняй ацэнкі. Ты можаш быць кім заўгодна, але калі твае веды, уменні, магчымасці не атрымалі прызнання ў тых, каго лічаць экспертамі, то ўсе твае дасягненні — лухта,— заўважыў Віктар Бабарыка. — Знешняя сіла заўсёды арыентавала нас на публічны поспех. Калі я спытаю, хто з футбалістаў паспяховы, то, упэўнены, вы пералічыце форвардаў — тых, хто забівае галы. Вы ацэньваеце поспех бачны. Але сапраўды паспяховы той, хто атрымлівае асалоду ад сваёй справы. Знешні поспех, які не залежыц­ь ад вас, як пры­ходзіць — так і сыхо­дзіць. Унутранае адчуванне поспеху застанецца з вамі назаўсёды”.

“Нельга жыць і ча­каць, калі ты станеш паспяховым ці шчаслівым, — сказала выпускніца праграмы OESS Кацярына Лысёнак. — Справа ў тым, што гэты момант можа ўвогуле не надысці, або надысці, але не тады і не там, дзе вы чакалі. У нейкі момант, працуючы ў вялікай карпарацыі, я ўключылася ў гэтую гонку, быццам жыццё — яно потым, пасля наступнай каман­дзіроўкі, наступнага павышэння, у адпачынку. З панядзелка да пятніцы жыцця няма, ёсць чаканне… Але аднойчы я выбрала не чакаць, а жыць і атрымліваць задавальненне ад усяго, чым займаюся”.

Віктар Дзмітрыевіч звярнуў увагу на тое, што поспех змяшчаецца ў бок персаніфікацыі: “Свет становіцца ўніверсальным, а чалавек усё больш персаніфікуецца. І ў вас ёсць велізарны шанс на поспех, незалежна ад таго, дзе вы будзеце жыць. Калі вы застаяцеся ў Беларусі, то пытанне трох мабільнасцей вырашаецца тут без складанасцей. Бязвіз 30 дзён — адпаведна, вы заўсёды можаце знайсці персанал, які прыедзе ў краіну. Таксама ў вас ёсць магчымасць прыцягнуць грошы і тэхналогіі, каб рэаліза­ваць сваю ідэю. Калі вы зразумееце, што трэба адпавядаць не чыімсьці запытам, а рабіць тое, што патрэбна менавіта вам, да чаго цягнецца душа, то, мне здаецца, гэта і бу­дзе поспех. І я жадаю вам авало­даць такімі ўласцівасцямі, каб не вас выбіралі, а вы мелі магчымасць рабіць выбар самі”.

Галіна СІДАРОВІЧ.
Фота Алега ІГНАТОВІЧА.