У 60 усё толькі пачынаецца

“У нас тут дамашняя атмасфера”, — нярэдка чуецца ад студэнтаў,  выкладчыкаў і выпускнікоў фізічнага факультэта БДУ. Пераканацца ў гэтым змог кожны, хто ў межах святкавання 60-годдзя падраздзялення наведаў тыдзень навуковых і забаўляльных мерапрыемстваў у гонар юбілею.

— Вялікі плюс працы выкладчыка — гэта зносіны са студэнтамі, адчуванне іх аўры, — перакананы дэкан фізічнага факультэта прафесар Віктар Анішчык. — Незалежна ад змен у дзяржаве ці ў звычаях грамадства моладзь заўсёды наперадзе: выкладчыкі пераймаюць у іх новыя павевы часу. А моладзь у залежнасці ад інтарэсаў вучыцца пэўным “фішкам” педагогаў.

Фізік — пра лірыку і не толькі

Шэраг сустрэч на факультэце адкрыў яго выпускнік, сузаснавальнік міжнароднай кампаніі EPAM Systems, дыджэй радыё “Бі-Эй” Леанід Лознер. У жартаўлівай форме прамоўца заўважыў, што ў іншых краінах аўдыторыі запаўняюцца знізу ўверх, а ў Беларусі — наадварот. Бізнесмен выказаў надзею на тое, што, магчыма, яго выступленне стане для некага невялікім імпульсам.

Першы ўспамін, звязаны з яго фізічнай будучыняй, Леанід Лознер адносіць да 1974 года, калі ён вучыўся ў 7 класе. Тады на ўрок да дзяцей завітаў акадэмік Красін — а-дзін са стваральнікаў савецкай ядзернай энергетыкі. Ён прынёс з сабой японскі кішэнны калькулятар. Тое, што школьнікі адчувалі ў той момант, па словах выступоўцы, было значна больш красамоўным за рэакцыю сучасных маладых людзей на прэзентацыю новага айфона. Больш за ўсё малога Лёню ўразіла тое, што калькулятар паказваў квадратныя карані. І малому захацелася даведацца, як гэта працуе. Да таго ж на выбар спецыяльнасці таксама паўплывала матуля-матэматык і прыклад выдатнага школьнага настаўніка фізікі.

Госць расказаў студэнтам пра старшыя курсы на факультэце, няскончаную аспірантуру, першыя крокі сваёй кампаніі.

— Хто-небудзь глядзеў “Аўтастопам па Галактыцы?” — спытаў прысутных Леанід Лознер, дзелячыся з маладымі людзьмі невялікай хітрасцю. — Там камп’ютар, якому задалі пытанне пра жыццё, смерць і сусвет, адказаў: “42” (некаторыя аматары фільма выказваюць тэорыю аб тым, што арыфметычны выраз 69=42 беспамылковы, калі прымяняць трынаццатэрычную сістэму падліку замест агульнапрынятай дзесятковай). Калі ў прафесійных колах вам нехта не патлумачыць, што гэта значыць, задумайцеся, ці варта працягваць зносіны з гэтым чалавекам.

Былы выпускнік фізфака назваў НДІ ядзерных праблем БДУ, дзе ён некаторы час працаваў, калыскай EPAM Systems, бо менавіта адтуль у кампанію прыйшлі яе першыя супрацоўнікі. Леанід Яфімавіч адзначыў, што без глабалізацыі кампаніі магло не існаваць увогуле, а на пачатку дзейнасці яго каманда займалася тым, што ў той момант яшчэ не было запатрабаваным. Гэта, па словах бізнесмена, і стварыла ДНК кампаніі.

Студэнты не абмінулі магчымасці задаць лектару пытанне пра яго кнігу “The Beatles: гісторыя ў песнях”.

— Аднойчы да мяне ў рукі трапіла кніга пра The Beatles, напісаная Хантэрам Дэвісам на аснове шматлікіх інтэрв’ю з ліверпульскай чацвёркай, — узгадаў Леанід Лознер. — Я быў вельмі ўражаны ёй, таму пераклаў усе 500 старонак на рускую мову. Мы з таварышам зрабілі яе рэдактуру і адправілі тэкст у часопіс “Ровесник”. І гэта ўсесаюзнае выданне, тыраж якога складаў 900 тысяч экзэмпляраў, надрукавала некаторыя ўрыўкі.

Бізнесмен прызнаецца, што яго аўтарства — гэта перабольшанне, паколькі ён яе скампіляваў. Па словах Леаніда Яфімавіча, сам ён мог напісаць толькі пра ўспрыманне групы савецкай моладдзю.

— Я нарадзіўся і вырас у Мінску, атрымаў тут адукацыю, пабудаваў кар’еру і ніколі не меў пачуцця другараднасці ці правінцыяльнасці, нягледзячы на тое, што шмат маіх сяброў са студэнцтва займаюць высокія навуковыя пасады ва ўніверсітэтах свету. Я ведаў, што магу рабіць тое, што робяць людзі ў іншых краінах, і 25-гадовая гісторыя існавання кампаніі доказ гэтага, — падсумаваў прамоўца. — Кім бы вы ні сталі ў будучыні, куды б ні занесла жыццё, калі зараз у вас ёсць магчымасць скончыць аспірантуру ці магістратуру, абавязкова зрабіце гэта: непатрэбных ведаў не бывае.

“Стрэс для прынцэс” ці “Нашэсце касмічных коцікаў”

Працягам тыдня стала правядзенне V Міжнароднай “Антынавуковай канферэнцыі”, дзе з дапамогай навуковай тэрміналогіі, але нефармальна, студэнты раскрывалі перад сваімі сябрамі пытанні, прысвечаныя фізічным з’явам і разнастайным парадоксам. Сёлета галоўнымі людзьмі сустрэчы сталі 4 хлопцы і 2 дзяўчыны з розных факультэтаў БДУ.

Першы з іх — студэнт хімічнага факультэта Іван Дубовік, актыўны дзеяч аргкамітэта дня хіміка. У сферу яго навуковых інтарэсаў на канферэнцыі ўвайшла кінетыка вывядзення ніжэйшых спіртоў з крыві чалавека.

Настасся Ляўданская — аспірант-генетык з біялагічнага факультэта. Па словах дзяўчыны, з фізікай яе звязвае тое, што некалі яна вучылася ў фізіка-матэматычным класе і таму да фізікаў да гэтай пары захавала цёплыя адносіны. Біялогію Насця выбрала праз цікавасць да генетыкі. Да гумару яна адносіцца станоўча, лічыць, што ў даследаваннях без яго нікуды. Ды і ў творчым багажы дзяўчыны — гады гульні ў КВЗ, які зараз замяніў “БіяТэатр” (невялікі калектыў, дзе ставяцца вясёлыя спектаклі на біялагічную тэматыку).

Яўген Адамейка любіць працаваць з электронна-тэхнічнымі “жалезкамі”. Сам хлопец называе сябе лайдаком, які калі-нікалі здольны ўзяць сябе ў рукі і з галавой акунуцца ў дзейнасць, якая яго зацікавіла. Але гэта, хутчэй за ўсё, ад сціпласці: Жэня неабыякавы да ўсемагчымых інтэлектуальных конкурсаў (так, напрыклад, юнак неаднаразова прымаў удзел у Рэспубліканскім турніры юных матэматыкаў розных гадоў, алімпіядах па фізіцы і матэматыцы).

Марыя Кальчэўская займалася навукай і ўдзельнічала ў канферэнцыях са школьных гадоў, што і паўплывала на выбар факультэта — ФРіКТ. Зараз яна вучыцца і працуе ў Інстытуце прыкладных фізічных праблем імя А.Н.Сеўчанкі і лічыць сваю дзейнасць марай. Дзяўчына пераканана, што навука — гэта той правільны спосаб, з дапамогай якога можна задаволіць уласную дапытлівасць. На сустрэчы Марыя Кальчэўская выступіла з дакладам “МУТЬ” (“Марсіянская ўніверсальная тэорыя”), назваўшы сябе прадстаўніком “камітэта расследавання з’яў пры падтрымцы лабараторыі сакрэтных спраў”.

Мікалай Юцоў сам некалі быў у аргкамітэце дзён фізіка БДУ, зараз жа ён кваліфікаваны спецыяліст у галіне крыптаграфіі. Сцэнічнае майстэрства і навука заўсёды былі неад’емнай часткай захапленняў хлопца, а ў гэты дзень сышліся ў яго дакладзе.

— Упэўненасць у сабе і пазітыў сыходзяць ад Колі з неверагоднай сілай, якую цяжка перамагчы, — расказваюць пра хлопца знаёмыя.

Мікіта Паўлюкевіч, як і яго калегі, таксама рознабакова развітая асоба. Ён сумяшчае гумар, захапленне дыджэінгам і вучобу на фізфаку, мае славу вопытнага гульца КВЗ, бо, як жартуюць на фізічным факультэце, першыя яго словы былі жартамі. Хлопец не проста быў удзельнікам “Антынавуковай канферэнцыі” мінулага года, але і стаў яе пераможцам. Перад прысутнымі малады чалавек выступіў з дакладам “Лабараторная для душы”, падаўшы свой аповед у паэтычных радках.

Ацэньвала таленавітых і крэатыўных маладых людзей строгае журы, у якое ўвайшлі “мясцовы Эйнштэйн фізічнага факультэта” Мікалай Гарбачук, здольны канформна адлюстраваць “шар на плоскасць, кацяня на дракончыка і пераздачу на ведамасць” Ігар Цімошчанка, “фізік сусветнага маштабу, які здольны разгледзець днём Венеру і розум у студэнтах” Максім Шундалаў, член-карэспандэнт НАН Беларусі Павел Грынчук, старшыня савета маладых вучоных фізічнага факультэта Аляксандр Фядотаў і лорд аргкамітэта дня фізіка (чалавек, які мае вялікія заслугі перад камітэтам) Канстанцін Клішчанка.

Паглядзець на выступоўцаў “Антынавуковай канферэнцыі”, а таксама падтрымаць іх завіталі і яе былыя ўдзельнікі. Студэнтка факультэта журналістыкі Надзея Мархель удзельнічала ў канферэнцыі два гады запар. Летась яе тэмай стала даследаванне “Стрэс для прынцэс”. Пасля сур’ёзнага даследавання механізмаў стрэсу ў курсавой рабоце яна дакладна зразумела, наколькі ён можа быць разбуральным. Дзяўчына расказвала пра сродкі, з дапамогай якіх можна выходзіць з падобнага стану. У пазамінулым годзе яна раскрывала перад публікай тэму пра абдымкі. І работа студэнткі была названа самай цікавай.

— Я не даведвалася спецыяльна, якія тэмы і спікеры будуць тут сёння, проста хацелася паглядзець на ўсё свежым вокам, — падзялілася чацвёртакурсніца. — Не скажу, што былі тэмы, блізкія мне, але з выступоўцаў найбольш спадабалася Марыя Кальчэўская. У ёй я знайшла цікавае спалучэнне дзявочай лагоднасці і ў той жа час экспертнасці. Маша выдатна адказвала на ўсе пытанні, што не магло не выклікаць захаплення.

Дзмітрый Навумаў з фізфака не паспеў зарэгістравацца на канферэнцыю, але хлопец перакананы, што ў наступным годзе ён зможа пабыць у ролі дакладчыка “Антынавуковай канферэнцыі”.

— Мерапрыемства не можа не падабацца, — дзеліцца ўражаннямі студэнт. — Мне вельмі падабаецца падобная скіраванасць такіх праектаў. З цікавасцю слухаў усіх выступоўцаў, але больш за ўсіх хацеў бы вылучыць Івана Дубовіка, які вывучаў уплыў алкаголю на арганізм чалавека. Ваня цудоўна справіўся з задачай: па-першае, прадаставіў інфармацыю сапраўды ў навуковай форме, па-другое, дзякуючы харызме, заўсёды трымаў кантакт з аўдыторыяй. Мікіта Паўлюкевіч таксама цікава падаў матэрыял. Мне падаецца, што вершаваны праект — толькі адна з яго шматлікіх ідэй. Адчуваецца яго вопыт і аб’ём зробленай работы. Ён таксама зацікавіў аўдыторыю, аднак, на маю думку, яго праект не зусім упісваўся ў фармат “антынавучкі”.
У выніку сустрэчы “антынавукоўцаў” на вяршыні п’едэстала перамогі другі раз апынуўся Мікіта Паўлюкевіч, “серабро” адправілася да Мікалая Юцова, а Марыя Кальчэўская з трэцім месцам закрыла тройку лепшых.

— Эмоцыі пасля праекта засталіся неперадавальныя, — падзялілася Марыя Кальчэўская. — Дзе яшчэ ты зможаш расказваць казкі ў навуковым стылі і з сур’ёзным тварам, а ўсе навокал будуць уважліва слухаць ды яшчэ падтакваць.

Ірына ІВАШКА.
Фота аўтара і Алега ІГНАТОВІЧА.